Arsa tapusu payý, bir taþýnmazýn kat irtifaký veya kat mülkiyetinin kurulmasý sýrasýnda, ana yapý veya yapýlarýn bulunduklarý arsadan, deðerleme oranýna göre arsadan aldýklarý paydýr. Þöyle de denilebilir; arsa payý bir yapýda eðer kat mülkiyeti varsa, baðýmsýz bölümlerin bina içindeki deðerlerine göre tahsis edilen ortak mülkiyet payýdýr.
Arsa tapusu payý aslen, basit bir hesaplamaya dayanýr. Bunu bilirseniz, bir takým suistimallerin de önüne geçmiþ olabilirsiniz. Bazý müteahhitler, arsa payý daðýtýmýnda bir takým hileli iþlemlere baþvurabilir. Mesela, alýcý arsa payýný düþük gösterebildikleri gibi, kendilerine ayýrdýklarý paylarý da yüksek gösterebilirler. Bu nedenle hesaplamayý bilmek önem taþýr.
Arsa Tapusu Payý Hesaplanýrken Nelere Dikkat Etmeliyiz?
Arsa payý, yasalarda belirtildiði þekilde daðýtýlmalýdýr. Kat mülkiyeti ile arsa payý baðýmsýz olarak devredilemez ve birbirinden ayrýlamaz. Bir binadaki her bir baðýmsýz bölüme arsadaki payýna göre deðer biçilmelidir. Ancak uygulamada belediyelerin ve tapu dairelerinin olaya gerekli önemi göstermediklerini görebiliyoruz. Bundan dolayý, pek çok kooperatif ya da müteahhit arsa paylarýný kanunlara aykýrý þekilde, geliþigüzel daðýtabiliyor. Arsa tapusu payý, baðýmsýz bölümlerin sayýsýna bölünerek eþit bir þekilde daðýtýlamaz, bu hakkaniyet ölçüsüyle uyuþan bir yöntem deðildir.
Peki arsa tapusu payý nasýl hesaplanýr, hesaplama yaparken neleri dikkate almalýyýz? Aslýnda bir taþýnmazý satýn almadan önce, kendi hesabýnýza düþen arsa payýný hesaplamak çok kolaydýr. Arsa payý, tapu senedi üzerinde belirtilen ana yapýnýn metrekaresinin, yine tapuda belirtilen ilgili baðýmsýz bölüme ait arsa payýna oraný ile hesaplanýr. Bir örnekle açýklayacak olursak;
Tapuda ana yapýnýn bulunduðu parsel 1000 metrekare olsun. 24 baðýmsýz bölümden oluþan binada 100 metrekarelik 5 No’lu baðýmsýz bölüme sahip konutun tapu senedinde 26/338 arsa paya sahip olduðu belirtilsin. Buna göre bahsi geçen konutun arsa tapusu payý þöyle hesaplanmalýdýr:
5 No’lu Baðýmsýz Bölüme Sahip Konutun Arsa Tapu Payý: 1000*26/338=76,92 metrekaredir. Bu örnek tüm binanýn arsa payýnýn baðýmsýz bölümlere göre daðýlýmýný gösterir.
Arsa Payýnýz Kanunlara Uygun Hesaplanmamýþsa Haklarýnýz Neler?
Siz de, sahip olduðunuz konut ya da iþ yerinin arsa payýný tapu dairesinden isteyebilirsiniz.
Arsa payýnýn kanunlara uygun daðýtýlmadýðý durumlarda, daire sahibinin mahkemeye baþvurma hakký her daim bulunur. Daire sahibi olarak, arsa paylarýnýn orantýlý bir þekilde daðýtýlmadýðýný veya kendi baðýmsýz bölümünüze her hangi bir pay ayrýlmadýðýný düþünüyorsanýz, Kat Mülkiyeti Kanunlarýna göre, arsa paylarýnýn yeniden gözden geçirilmesini talep edebilirsiniz. Baþvurunuz sonrasýnda yapýlan keþif sonrasý düzenlenen bilirkiþi raporunda da baðýmsýz bölümlerin arsa payý daðýtýmlarýnda hata olduðu ortaya konursa, bu rapor dikkate alýnýr. Böylece size ait arsa paylarý tekrar gözden geçirilerek, düzeltilmiþ hali tapuya tescil ettirilir.