Hesapkurdu´nun haberine göre; kara liste sözü ile aslýnda kastedilen, finans sektöründeki ismi ile yasal takip durumudur. Yasal takip ise basit anlamda, kredi ürünlerinin belirli bir süre ödenmesinden dolayý yasal yollar ile tahsil edilmeye gidilme iþlemine denir. Finansal ürünleri yasal takip iþleminde olan veya daha önce yasal takip geçirmesinden dolayý kredi notu çok düþük olan kiþiler için daha çok halk arasýnda kara liste sözü kullanýlýr.
Öte yandan finansal ürünlerine geç ödeme yaptýðý için kredi notu düþen kiþileri kara listede olarak tanýmlamakta doðru olmayacaktýr. Bunun nedeni, finansal ürünleri geç ödeyen bir kiþi ile yasal takibe düþen kiþi arasýnda kredi veren kurumlar açýsýndan deðerlendirmede büyük farklýlýklar bulunmaktadýr. Bundan dolayý geç ödeyen bir kiþi ile yasal takibe düþen kiþiyi ayný tanýmlama içerisinde deðerlendirmek doðru olmayacaktýr.
Ne kadar süre ödeme yapmayan kara listeye girer?
2015 Mayýs’ta çýkan, “Tüketici Kredisi Sözleþmeleri Yönetmeliði”nin18 maddesinde kredinin geç ödenmesi durumunda kredi veren kurumun yasal olarak nasýl bir yol izleyebileceði açýklanmýþ.
(Madde 18)“…Tüketicinin taksitleri ödemede temerrüde düþmesi durumunda kredi veren, borcun tamamýnýn ifasýný talep etme hakkýný saklý tutmuþsa, bu hak ancak kredi verenin bütün edimlerini ifa etmiþ olmasý, tüketicinin de birbirini izleyen en az iki taksiti ödemede temerrüde düþmesi hâlinde kullanýlabilir. Kredi verenin bu hakký kullanabilmesi için tüketiciye en az otuz gün süre vererek muacceliyet uyarýsýnda bulunmasý zorunludur….”
Ýlgili yönetmelikte yapýlan tanýmdan da anlaþýlacaðý üzere birbirini izleyen iki taksit ödenmemesi durumunda, süre verilerek yasal iþlemler baþlatýlýyor.Teblið edilen 30 günlük sürede ödeme yapýlmamasý durumunda ise, yasal takip baþlatma hakký doðuyor.Yani, toplam 90 gün (3 taksit) ödeme yapýlmamasý durumda kara listeye alýnmýþ olunuyor. Bu belirtilen yasal sürelere ek olarak kredi veren kurumlar süre verebilir. Ancak, kredi veren kurumlarýn yasal süreleri uzatma konusunda çok fazla esneme yapmadýklarý da bilinmektedir.
Kara listeye alýnmak bankalar hariç hangi kurumlarý etkiler?
Kara listeye alýnmak sadece bankalarda deðil, kredi notunu kullanan tüm kurumlarda etkilidir. Bunlarýn baþýnda Bankalar, Tüketici finansman þirketleri,Faktoring þirketleri olmak üzere KKB’ye üye olan ve aðrýlýðý finans sektöründe olan toplam 154 üye kuruluþ (2014 yýlý üye sayýsý) kredi notunu kullanarak müþterilerinin taleplerini deðerlendirmektedir.
Kara listeye alýndýktan sonra haciz gelir mi?
Yasal olarak kurum veya kiþi zamanýnda ödemesi yapýlmamýþ alacaðý olmasýndan dolayý haciz iþlemi baþlatýlabilir. Bundan dolayý finans sektöründe bu iþlemler yasal takip olarak nitelendirilmektedir. Haciz iþlemlerinde borçlunun adýna ait gayrimenkul veya araç varsa bunlara haciz (icra) gelecektir. Bunun haricinde borçlunun adýna kayýtlý olan gayrimenkul veya araç yoksa evin içerisindeki eþyalara haciz koymakiçin genellikle kredi veren kurumlar haciz memurlarý( özellikle ufak meblaðlar için) artýk göndermiyor.Bunun nedeni, kullanýmý zaruri olan ev eþyalarýna (buzdolabý, çamaþýr makinesi, halý, vb.) yasal olarak haciz konulamamasý ve kredi veren kurum için kötü bir reklam olmasý yatýyor.
Finansal kurumlar borçlunun üzerine kayýtlý olan varlýklardan alacaðýný tahsil edememesi durumundaborçlunun maaþýna, banka hesaplarýna belirli oranlarda haciz getirerek alacaklarýný tahsil etmeye çalýþýyorlar.
Belirtmiþ olduðumuz yöntemler haricinde finansal kurumlar bu süreçte, taksitlendirme, faiz silme ve benzeri yollar ile borcunu tahsil etmek için borçlu ile anlaþma yoluna gitmeye çalýþýyor. Eðer tüm yollardan bir sonuç alýnamaz ise genellikle alacaklarýný varlýk þirketleri devir ediyorlar. Varlýk þirketlerinin çoðunluðu finansal kurumlara göre daha uzun taksitler ile alacaklarýný tahsil etmeye çalýþýyor.
Kara listeden çýkmak için ne yapmak gerekli?
Kara listeden çýkmak için öncelikle tüm borçlarýný kapatýlmasý gereklidir. Aksi durumunda kara listede kalmaya devam edileceðinden dolayý hiçbir kredi iþleminde finansal kurumlar yardýmcý olmayacaktýr.
Tüm borçlar kapatýlmýþ dahi olsaönceden yasal takibe düþüldüðünü kredi veren kurumlar görülebildiði için bir yerde hala kara listede olmaya devam edilecektir. Bu durumda yapýlmasý gereken tekrar finansal ürünler kullanarak kredi notunu yükselmesini saðlayýp, kredi veren kurumlara düzenli ödeme yapýlabileceðinin gösterilmesidir.
Birde sanýlanýn aksine kredi veren kurumlar ile düzenli çalýþma olmadýðý sürece belirli bir süre bekleyerek (5 yýl gibi) kara listeden çýkýlamýyor. Bunun nedeni kredi notunuzun finansal çalýþmalarýnýzýn analiz edilip deðerlendirmesi sonucunda oluþmasýdýr.
Kara listeden çýkmak için izlenebilecek temel yollar:
Düþük limitlide olsa da bir kredi kartý alýnmalý
Takibe düþmüþ finansal ürünlerinizi kapattýktan sonra bir kredi kartý edinmeye çalýþýlmalý. Bankalar doðal olarak kredi kartý talebini ret edebilir ama maaþ alýnan bankalar öncelik vererek bir kredi kartý talebinde bulunulmalýdýr. Eðer olumsuz olursa bazý banklarda kart limitiniz kadar nakit parayý hesabýnýz tutmanýz þartý ile kredi kartý verebiliyor. Bu ve benzeri yollarý izleyerek bir kredi kartý edinilmeye çalýþýlmalýdýr.
Otomatik ödeme talimatlarý ile çalýþma baþlatýlmalý
Kredi notuna çok fazla etkisi olmasa da banka hesaplarýve otomatik ödeme talimatlarý ile bankalar ile çalýþmalar aktif hale getirilebilir. Bu sayede bankalardaki aktif iþlem sayýnýzý arttýrarak kredi ve kredi kartý kullanma ihtimalini attýrýlabilir.